ตอนนี้น้องหมาน้องแมวก็เปรียบเสมือนลูก ที่ทุกคนใส่ใจดูแลน้องเป็นอย่างดี เมื่อยามเจ็บป่วยเบื้องต้นปกติคนก็มักจะมียาสามัญประจำบ้านติดบ้านที่ทานได้ แต่เดี๋ยวก่อน รู้หรือไม่ว่ายาคนใช้ร่วมกับสัตว์เลี่ยงไม่ได้เสมอไปนะจ๊ะ มาดูกันว่า ยาอะไรที่ต้องห้ามและระวังกันบ้าง
1. ยาพาราเซตามอล (Paracetamol) : ยาแก้ไข้สุดฮิตติดบ้านทุกคน !!
ยาพาราเซตามอลเป็นยาแก้ปวดและลดไข้ที่เรียกได้ว่าใช้เป็นประจำและติดบ้านทุกคน แต่เด๋ยวก่อน !!!! ขนาดยาคนกับสัตว์คนละเรื่องนะจ๊ะ
ใช้พาราเซตามอลของคนเป็นยาพิษต่อสัตว์ อาจะถึงตายได้เลย
สำหรับน้องหมา : ปริมาณการให้ยาพาราเซตามอลที่เหมาะสมคือ 10 มก./กก. กินทุก 12 ชั่วโมง (ถ้าเป็นยาพาราเซตามอลแบบเม็ดโดยทั่วไปจะมีปริมาณยาใน 1 เม็ด คือ 500 มก. ดังนั้นยาพาราเซตามอล 1 เม็ด จึงสำหรับป้อนสุนัขหนักถึง 50 กก.เลยทีเดียว) ซึ่งถ้าให้ทั้งเม็ดจะทำให้ได้รับยาเกิดขนาดและเป็นอันตรายได้
สำหรับน้องแมว: แมวจะไวต่อพิษของยาพาราเซตามอลมากกว่าสุนัขหลายเท่า แม้แต่ในปริมาณเพียงเล็กน้อยก็สามารถทำให้แมวเสียชีวิตได้
อาการพิษจากยาพาราเซตามอลที่พบได้คือ อาเจียน ซึม หายใจลำบาก เหงือกมีสีคล้ำ อุ้งมือและอุ้งเท้าบวม หน้าบวม
2. ยาแก้ปวดลดไข้กลุ่ม NSAIDs (Nonsteroidal anti-inflammatory drugs) :
ยาแก้ปวดลดไข้กลุ่ม NSAIDs เช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) และไดโคลเฟแนก (Diclofenac) เป็นยาที่มักใช้บรรเทาอาการปวดและอักเสบในคนอย่างไรก็ตาม ยากลุ่มนี้สามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงร้ายแรงต่อสัตว์เลี้ยงได้ โดยเฉพาะระบบทางเดินอาหาร ระบบประสาท และไต การใช้ NSAIDs แต่ละชนิดในสุนัขและแมว ควรใช้ยาในขนาดที่ต่ำที่สุดที่ทำให้เกิดผลในการรักษา ควรจะเป็นยา NSAID เฉพาะสำหรับสัตว์และได้รับการดูแลจากสัตวแพทย์โดยตรง
อาการพิษจากยาแก้ปวดลดไข้กลุ่ม NSAIDs ในน้องหมาน้องแมวที่พบได้คือ อาเจียน เลือดออกในทางเดินอาหารไตวาย ชัก โคม่า และอาจเสียชีวิตได้
3. ยาแอสไพริน
สำหรับน้องแมว : จะไวต่อพิษมากกว่าสุนัข เนื่องจากร่างกายของแมวจะเปลี่ยนแปลง และขับยาแอสไพรินออกไปได้อย่างช้าๆ สำหรับขนาดที่อันตรายสำหรับแมวอยู่ที่ 26 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัวแมว 1 กิโลกรัม (ยาแอสไพริน 1 เม็ด ขนาดเท่ากับ 500 มิลลิกรัม) โดยอาการที่แสดงความเป็นพิษในแมว ได้แก่ ซึม อาเจียน จนถึงอาเจียนเป็นเลือด หายใจถี่ อุณหภูมิร่างกายสูง อ่อนแรง ปอดบวม สมองบวม โคม่า และเสียชีวิตได้
สำหรับน้องหมา: จะมีปัญหาเกี่ยวกับเอนไซม์ในการเปลี่ยนแปลงยาน้อยกว่าแมว แต่ปัญหาที่มักพบจากการได้รับยาแอสไพรินในสุนัข คือ การระคายเคืองทางเดินอาหาร มีเลือดออก และเกิดแผลหลุมในกระเพาะอาหาร ขนาดที่อันตรายคือ 55 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัวสุนัข 1 กิโลกรัมเป็นต้นไป การดูแลขั้นต้นอาจทำให้อาเจียน ป้อนผงถ่าน (activated carbon) แล้วรีบส่งโรงพยาบาลสัตวทันที
4. ยาแก้แพ้ลดน้ำมูก (Antihistamine) :
ยาแก้แพ้ลดน้ำมูก ยากลุ่มนี้มีหลายกลุ่มตัวยามากๆ เช่น ไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine) และไซโปรเฮปตาดีน (Cyproheptadine) เป็นยาที่มักใช้บรรเทาอาการแพ้ในมนุษย์ แม้ว่ายากลุ่มนี้จะใช้ได้ในสัตว์ แต่อย่างไรก็ตาม ยากลุ่มนี้สามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงร้ายแรงต่อสัตว์เลี้ยงได้หากได้รับเกินขนาด เพราะฉะนั้นต้องศึกษาเรื่องชนิดของกลุ่มยาและขนาดยาให้ดีก่อนใช้ยา
อาการพิษจากยาแก้แพ้ลดน้ำมูกในน้องหมาน้องแมวที่พบได้คือ ง่วงซึม เบื่ออาหาร ชัก โคม่า หายใจลำบากอย่างรุนแรง รวมถึงอาจพบอาการท้องเสียและอาเจียนร่วมด้วย
โดยสรุป
ยาที่ปลอดภัยสำหรับมนุษย์อาจไม่เป็นอันตรายต่อสัตว์เลี้ยงเสมอไป ถึงแม้ในบางครั้ง สัตว์แพทย์อาจสั่งยาของคน เพื่อทำการรักษาสัตว์ แต่การตอบสนองของร่างกายของคนและสัตว์นั้นอาจแตกต่างกัน ยาบางชนิดมีพิษต่อคนต่ำ แต่มีพิษต่อสัตว์สูง รวมถึงปริมาณการใช้ยาที่แตกต่างกันทางที่ดีที่สุด ถ้าหากน้องหมา น้องแมว มีอาการป่วย ควรพาไปพบสัตวแพทย์มากกว่าที่จะให้ยารักษาเอง เพราะอาจรักษาไม่ตรงโรคหรือให้ยาในปริมาณที่มากเกินไปจนทำให้ได้รับอันตรายได้นะจ๊ะ
